โรงงานหลวงอาหารสำเร็จรูปของโครงการสวนจิตรลดา

โรงงานหลวงอาหารสำเร็จรูปของโครงการสวนจิตรลดา

             พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ทรงมีพระราชดำริในการจัดตั้งโรงงานหลวงอาหารสำเร็จรูป มิได้มีวัตถุประสงค์ในการแปรรูปผลผลิตเพื่อแสวงหากำไรดังเช่นโรงงานทั่วไป แต่เพื่อส่งเสริมให้เกษตรกรมีรายได้อย่างเต็มเม็ดเต็มหน่วย ควบคู่ไปกับการพัฒนาชุมชน นับเป็นพระปรีชาญาณในการอาศัยอุตสาหกรรมเกษตรช่วยพัฒนาความเป็นอยู่ของประชาชนให้ดีขึ้นโรงงานหลวงอาหารสำเร็จรูปที่ทรงจัดตั้งขึ้นนี้จะเป็นส่วนหนึ่งของชุมชน มีกิจกรรมทางด้านสังคมต่าง ๆ ที่ตอบสนองความต้องการของชุมชนที่โรงงานนั้น ๆ ตั้งอยุ่ ดังนั้นในการจัดตั้งโรงงานหลวงอาหารสำเร็จรูป จึงมักจะเป็นการจัดตั้งโรงงานควบคู่ไปกับกลุ่มสหกรณ์การเกษตร สถานีอนามัยและหน่วยงานอื่น ๆ

               การจัดตั้งโรงงานหลวงอาหารสำเร็จรูปขึ้นเป็นครั้งแรกนั้น เริ่มที่อำเภอฝาง จังหวัดเชียงใหม่ มีสาเหตุเนื่องมากจากชาวเขาในโครงการเกษตรที่สูงประสบปัญหาในการหาตลาดรับซื้อผลิตผล ทั้งนี้เนื่องจากสถานที่เพาะปลูกของชาวเขาอยู่ห่างไกลจากตัวเมือง พ่อค้าที่มารับซื้อผลผลิตจึงสามารถกดราคาได้ตามใจชอบ ประกอบกับในบางช่วงฤดูจะมีผลผลิตที่ล้นตลาดหรือบางครั้งอาจไม่ได้ขนาดที่เหมาะสมสำหรับการนำมาจำหน่ายสด มีผลผลิตการเกษตรที่ต้องสูญเสียไปโดยเปล่าประโยชน์เป็นจำนวนมาก พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวจึงได้ทรงพระราชทานทุนทรัพย์ให้สถาบันค้นคว้าและพัฒนาผลิตภัณฑ์อาหารสำเร็จรูป มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ และภาควิชาวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีการอาหาร คณะเกษตร (ปัจจุบันสังกัดคณะอุตสาหกรรมเกษตร) มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ จัดตั้งโรงงานแปรรูปอาหารจากผลิตผลที่ได้จากชาวเขา เพื่อช่วยในการพยุงราคาผลผลิตและป้องกันการเอาเปรียบจากโรงงานอื่น

การดำเนินงานของโรงงานหลวงอาหารสำเร็จรูปมีแนวทางดังนี้ คือ

            ๑.ส่งเสริมการปลูกพืชในระบบเกษตรเพื่ออุตสาหกรรม สร้างความพร้อมด้านเกษตรอุตสาหกรรมให้เกิดในพื้นที่ชนบท

            ๒.แปรรูปผลิตผลเกษตรในพื้นที่ชนบท

            ๓.สร้างตลาดรองรับผลิตผลเกษตรและผลิตภัณฑ์แปรรูปที่แน่นอน

            ๔.พัฒนาทรัพยากรมนุษย์ในพื้นที่ชนบทที่เกี่ยวข้อง ทั้งด้านเกษตร ด้านการผลิต และด้านการจัดการ

โรงงานหลวงอาหารสำเร็จรูปมีทั้งหมด ๕ แห่งคือ

            ๑.โรงงานหลวงอาหารสำเร็จรูป ตำบลแม่งอน อำเภอฝาง จังหวัดเชียงใหม่

            ๒.โรงงานหลวงอาหารสำเร็จรูป ตำบลป่าซาง อำเภอแม่จัน จังหวัดเชียงราย

            ๓.โรงงานหลวงอาหารสำเร็จรูป ตำบลเต่างอย อำเภอเต่างอย จังหวัดสกลนคร

            ๔.โรงงงานหลวงอาหารสำเร็จรูป ตำบลโนนดินแดง อำเภอละหานทราย จังหวัดบุรีรัมย์

            ๕.โรงงานหลวงอาหารสำเร็จรูป มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ จังหวัดเชียงใหม่

ในระยะแรกของการจัดตั้งนั้น โรงงานหลวงอาหารสำเร็จรูปเหล่านี้ ถือเป็นส่วนหนึ่งของโครงการสองโครงการ คือ โครงการหลวง และโครงการพัฒนาตามพระราชดำริ โดยโรงงานหลวงอาหารสำเร็จรูปในภาคเหนือ เป็นส่วนหนึ่งของโครงการอาหารสำเร็จรูปในพระบรมเดชานุเคราะห์ชาวเขา ภายใต้ความควบคุมของ ม.จ. ภีศเดช รัชนี ส่วนโรงงานหลวงอาหารสำเร็จรูปภาคตะวันออกเฉียงเหนือ เป็นส่วนหนึ่งของโครงการพัฒนาตามพระราชดำริ ภายใต้ความควบคุมของ ม.จ.จักรพันธ์เพ็ญศิริ จักรพันธ์

แหล่งที่มา : https://web.ku.ac.th/king72/2541-2/proj2.html